Na de bezielende cursus zeevaart meteorologie van ArendJan Klinkhamer en Louis Richard staan we natuurlijk allemaal te popelen om het BBC-4 weerbericht op te vangen en om te zetten in een mooi weerkaartje.
door Philip Beekman
Met bewondering hebben we gezien hoe Lydia en ArendJan het klaarspeelden om in drie minuten de hele synopsis en de weergegevens op te schrijven.
Voor diegenen van ons die (nog) niet die vaardigheid hebben ontwikkeld is er een bruikbaar alternatief: het ontvangen van weerinformatie (en nog veel meer) op de PC met en SSB kortegolf ontvanger. Wat SingleSideBand is, hoef ik niet meer uit te leggen, na het uitstekende
Single sideband radio van Ron van Dootingh in Zeezeilen 2001 nr 3.
Maar nu de praktijk. Is het moeilijk? Nee, een eenvoudige PC met geluidskaart, een wereldontvanger met SSB, een snoertje en wat gratis software is alles wat je nodig hebt. In dit artikeltje een praktische hand-wijzing.
Benodigdheden
- een PC met geluidskaart,
- een wereldontvanger met SSB; als je er een gaat kopen, kijk dan ook naar de modellen die door de computer zijn aan te sturen,
- een snoertje om de uitgang (koptelefoon) van de wereldontvanger te verbinden met de ingang (microfoon) van de geluidskaart.
- een bruikbare antenne; voorlopig is een draad van een paar meter omhoog aan de antenneingang voldoende; aan boord wil je misschien een degelijker antenne realiseren,
- de software; ik gebruik hier het shareware programma JVcomm23, dat in de demoversie gratis is en prima werkt. (http://www.jvcomm.de/, deze site bevat overigens een heleboel nuttige wenken)
Weerberichten
Nu aan de gang. We gaan eerst een weerbericht ontvangen. Dit is namelijk minder gevoelig voor storingen en instellingen dan een faxkaartje.
Installeer JVcomm32, sluit de antenne aan en verbind wereldontvanger met PC.
Een geschikte zender voor een eerste experiment is de weerradio van Hamburg (DDK9 met programma1), met 10 kW zendvermogen. Deze is ook in Eindhoven goed te ontvangen.
Stel de wereldontvanger op USB en stem af op 10099 khz (dit is ca 1.9 khz lager dan de officiele frequentie van 10100.8 khz), en luister of je een soort ruis met fluitende bliepjes krijgt.
In feite wordt nagenoeg voortdurend uitgezonden.
Het volledige zendschema is te vinden op
http://www.dwd.de/de/SundL/Schifffahrt/See/ Leistungen/Leistungen.htm.
Weerberichten worden uitgezonden om 0:05, 3:05, 5:35, 8:35, 11:35, 14:35, 17:35 en 20:35 UTC (dus in de winter in Nederland +1) en de uitzendingen duren ruim een half uur.
Ik raad aan de eerste keer overdag te proberen, omdat 's avonds de kortegolf nogal kan storen, afhankelijk van de atmosferische omstandigheden.
Open nu JVcomm32, en stel het vakje onder het file menu in op RTTY. Dit stelt JVcomm32 in op het protocol voor textberichten. Er komen nu twee vensters bij. Het ene venster heet RTTY-RX-Window, en hier zal straks het ontvangen bericht verschijnen.
Maar voordat het zover is, moeten we eerst nog de signaalsterkte en de fijnafstemming bijregelen. Daarvoor gebruiken we het hoofdvenster en het Spectrumvenster.
Kijk eerst of er signaal is op de geluidskaart. Dit zou hoorbaar moeten zijn uit de computerluidspreker (die moet dan wel aan staan, zie spe), en dan zou het balkje in het JVcomm32 venster ook moeten inkleuren.
Regel dan de geluidssterkte zo dat het balkje groen is, en draai de fijnafstemming zo dat in het spectrum twee signaalpieken zichtbaar zijn (een voor "mark" en een voor "space").
Het kan nodig zijn om beide regelingen een aantal keren wat te verdraaien om goede afstemming te krijgen. Eventueel zal zelfs de gekozen frequentie in de wereldontvanger nog wat moeten worden bijgeregeld
Als dit lastige werkje achter de rug is, word je beloond met het bericht in het RTTY-RX-Window.
De weerkaarten
Nu we weten dat we SSB behoorlijk kunnen ontvangen, kunnen we ook weerfax kaarten oppikken.
In wezen gaat dit hetzelfde, maar nu moeten we niet RTTY kiezen in het JVcomm32 venster maar FAX. En dan moeten we natuurlijk wel een faxuitzending te pakken kunnen krijgen.
Ook hier is Hamburg een goede zender, nu op 7880 khz, en opnieuw moeten we 1.9 khz lager afstemmen om de USB te krijgen.
Er zijn diverse uitzendingen, van ca 4:00 uur tot 11:30 UTC, van 15:20 tot 19:15 UTC en van 21:00 tot 22:00 UTC. In het bijzinder leuk om mee te beginnen is de surface weather chart, om 04:30, 10:50, 16:00 en 22:00, maar er zijn ook kaarten met verwachtingen tot enkele etmalen vooruit.
Stel JVcomm32 in op FAX en volg dezelfde afstem- procedure. Omdat faxen vaak veel wit bevatten, zal de piek bij "white" nu veel hoger zijn dan de piek bij "black".
Klik dan twee keer op de groene knop rechtsonder in het hoofdvenster, en als het goed is verschijnt de fax in het FAX-RX window.
Er kunnen zich natuurlijk problemen voordoen, maar in de handleiding van JVcomm32 staat een goede sectie met tips voor faxontvangst.
Als het faxbeeld scheef staat, dan is er verschil tussen de tijdbasis op de PC en het signaal van de faxzender. De ijkings procedure werkt, maar moet zorgvuldig worden uitgevoerd.
Als de ontvangen fax in zijn geheel is verschoven, dan wordt het einde regel teken niet goed opgepakt. JVcomm32 bevat een functie om het beeld eenvoudig recht te zetten. In het kader van dit artikel voert het te ver om deze procedures en alle instellingen te beschrijven, maar met deze startershandleiding moet het allemaal wel lukken.
De zenders
Hamburg is een uitstekende zender, met een uitgebreid zendprogramma. Er zullen echter velen zijn die ook een engelse zender willen hebben.
Helaas is Bracknell een jaar geleden gestopt met weerfax. Er is echter een goed alternatief: Northwood Radio Fax.
Dit is beschreven door Frank Singleton, een ex-meteoman, die ook een uitstekende website heeft gemaakt, waar ook veel andere belangwekkende informatie op te vinden is. Kijk op:
http://www.franksingleton.clara.net
Ook van Northwood Radio Fax weer de belangrijkste gegevens: frequenties: 2618.5, 4610,
8040, en
11086.5 kHz (met name de laatste twee frequenties kon ik in Eindhoven goed ontvangen). Bijna voortdurend uitzendingen en vrijwel ieder geheel uur een interesante kaart. Ook hier moet ik weer 1.9 khz lager afstemmen om de USB te pakken te krijgen.
Andere zenders zijn te vinden op diverse databases op het web, waarvan ik de betrouwbaarheid niet kan inschatten.
